Szkoła w Kobylinie powstała prawdopodobnie już w XV w., choć brak o niej bezpośrednich wiadomości. W późnym średniowieczu wszystkie parafie miejskie w Wielkopolsce posiadały szkoły. Były to instytucje kościelne i podstawowym ich zadaniem było nauczanie chłopców nieco łaciny i śpiewu, by mogli usługiwać przy nabożeństwach. Ambitniejsze szkoły uczyły jednak w większym zakresie czytania i pisania po łacinie, rachunków i sztuki redagowania dokumentów, co mogło się przydać i ludziom świeckim, choć w zasadzie nauka była przeznaczona dla kandydatów do stanu duchownego. Pośrednim dowodem istnienia szkoły jest fakt, że w XV w. trzydziestu studentów uniwersytetu krakowskiego podało Kobylin jako miejsce swego urodzenia. Pierwsze konkretne wzmianki o szkole parafialnej pochodzą dopiero z 1520 r. W tymże roku przed Łukaszem GÓRKĄ, kasztelanem poznańskim, Franciszek STARKOWIECKI - dziedzic Rębiechowa i Starkówca - zapisał 60 grzywien kościołowi, z tego jedną magistrowi szkoły. Szkoła ówczesna to drewniany budynek o kilku izbach w pobliżu kościoła. Podlegała ona bezpośrednio plebanowi. W 1604 r. budynek ów był zrujnowany, a nauka obywała się na plebanii i uczestniczyło w niej niewielu chłopców. Ale już w 1610 r. staraniem rady i mieszczan szkoła była odbudowana. Nauczyciela utrzymywał pleban, a rada miejska dawała mu tylko 4 złote rocznie. Poziom nauczania w szkole kobylińskiej musiał być niezły, gdyż oddawali do niej swe dzieci nie tylko mieszczanie kobylińscy, śremscy czy krotoszyńscy, ale nawet okoliczna szlachta. Córki mieszczan mogły pobierać nauki u tercjarek bernardyńskich, które jednak po 1645 r. zniknęły z miasta. W czasie powstania Chmielnickiego Barbara ZARZECKA z powiatu lubelskiego i Zofia z Latowicza z powiatu łukowskiego osiadły w Kobylinie i założyły szkołę, w której córki szlachty i mieszczan uczyły się czytania, pisania i robót kobiecych. W XVII w. w okresie wojny trzydziestoletniej w Kobylinie masowo osiedlali się emigranci ze Śląska i Niemiec. Wraz z budową kościoła ewangelickiego powstała zapewne i szkoła ewangelicka. O jej istnieniu w późniejszym czasie świadczy wizytacja kościołów katolickich w Kobylinie z roku 1728.

 

Okresem świetności kobylińskiej oświaty były wieki XV i XVI. Z tego okresu znane są nazwiska kilku wybitnych nauczycieli. Byli to, w kolejności chronologicznej: Maciej z Kobylina - profesor na wydziale teologicznym i rektor krakowskiej Akademii, Jakub z Kobylina - współuczeń Kopernika, Wapowskiego i Szodka, Jan z Kobylina - mistrz nauk wyzwolonych, Piotr z Kobylina - szesnastowieczny lekarz, Andrzej GLABER - profesor Akademii Krakowskiej, współpracownik Macieja MIECHOWITY. W okresie zaborów istniały w Kobylinie szkoła katolicka i ewangelicka. Do 1889 r. była to szkoła czteroklasowa. Do 1884 r. w szkole uczyło trzech nauczycieli narodowości polskiej: Kiliński, Grobelny i Matuszewski. Wraz ze wzrostem germanizacji zwiększyła się liczba nauczycieli niemieckich. W związku ze wzrostem liczby dzieci 1 kwietnia 1889 r. utworzono szkołę pięcioklasową. Trzy klasy mieściły się w klasztorze, jedna w szpitalu, a ostatnia w wynajętym lokalu naprzeciw klasztoru. W latach następnych w związku z powrotem emigrantów zarobkowych z Westfalii i Nadrenii zaszła konieczność zwiększenia liczby klas. W 1899 r. szkoła staje się sześcio-, a w 1905 r. siedmioklasową. Jesienią 1906 r. w Kobylinie miał miejsce protest dzieci przeciw germanizacji. Duża część uczniów odmawiała nauki religii w języku niemieckim, za co zarówno, jak i ich rodzice byli surowo karani. Od 1889r. trwały starania o budowę nowej szkoły. Zakończyły się one pomyślnie dopiero w 1909 r. Latem 1911 r. do Zarządu Szkolnego nadeszła wiadomość, że Katolickiej Gminie Szkolnej w Kobylinie władze centralne przyznały dotację na budowę szkoły w kwocie 61 tys. marek. Zaraz też we wrześniu zorganizowano roboty wstępne i budowlane, które zlecono przedsiębiorstwu budowlanemu firmy Jonas. W grudniu 1912 budowa była ukończona, a 5 stycznia 1913 nastąpiło uroczyste poświęcenie nowej szkoły.

 

3 stycznia 1919 r. Kobylin powrócił do Polski i na gmachu szkolnym załopotała polska chorągiew. W szkole wprowadzono oficjalnie j. polski, a od Wielkanocy całkowicie wyrugowano z niej niemiecki. Pierwszym tymczasowym kierownikiem szkoły została Helena URBANOWICZ. Pierwszym zadaniem szkoły było rozbudzenie ducha narodowego poprzez uroczyste poranki w szkole i wieczornice w sali ratuszowej. 1 listopada 1920 r. kierownikiem szkoły został Bolesław KACZOROWSKI. Miał on do pomocy czterech nauczycieli. Stopniowo liczba nauczycieli zwiększała się, by w 1937 r. osiągnąć liczbę jedenastu. Z dniem 1 października 1928 r. szkoła ewangelicka została rozwiązana, a przy szkole polskiej utworzono oddział niemiecki dla 66 uczniów. W roku 1932 nastąpiła zmiana na stanowisku kierownika szkoły. Miejsce Bolesława Kaczorowskiego zajął Bolesław MOLENDA.

 

1 września 1939 r. rozpoczęła się II wojna światowa i szkoła została zamknięta. Z czasem otwarto oddziały dla dzieci polskich, ale nauczycielami byli wyłącznie Niemcy. Całe zaś dotychczasowe nauczycielstwo w grudniu 1939 r. zostało wywiezione do Generalnej Gubernii. Został jedynie Stanisław WITKOWSKI, który przez całą wojnę prowadził tajne nauczanie. Pod koniec wojny w szkole kwaterowały wojska hitlerowskie, Niemcy czarnomorscy, a w końcu wojska radzieckie i polskie. W wyniku tego budynki zostały w dużej mierze zdewastowane.

 

Wkrótce po oswobodzeniu, co nastąpiło ostatecznie 28 stycznia 1945 r., Stanisław Witkowski przystąpił do organizowania szkoły. Naukę rozpoczęto 12 lutego 1945 r. w czterech izbach szkolnych budynku II. Uroczyste otwarcie szkoły powszechnej odbyło się natomiast 4 marca 1945 r.

 

W pierwszych latach powojennych szkoła borykała się z wieloma trudnościami związanymi głównie z dużą liczbą uczniów, jak i brakiem pomieszczeń oraz mała liczbą nauczycieli. Stopniowo p/roblemy te udawało się rozwiązać. W roku 1952 szkole przyznany został budynek po byłej elektrowni, co zlikwidowało problem wędrujących klas. Z powodu ciągłego wzrostu liczby dzieci, która w roku 1962 przekroczyła 600, szkoła przejęła pomieszczenia w budynku klasztoru, gdzie ulokowano dwie klasy i pracownię robót ręcznych. 1 września 1966 r. nowym kierownikiem szkoły został Edward SEKULAK. Od 1 stycznia 1973 r. szkoła stała się Zbiorczą Szkołą Gminną i była nią do 1 września 1984 r. W tym okresie dyrektorami jej byli: Edward Sekulak, Czesław SZYMCZAK, Andrzej BAJON. Następnie dyrektorką samodzielnej już Szkoły Podstawowej była Zdzisława SPYCHAŁA. Obecnie - od 1 września 1992 r. funkcję tę pełni Mirosław BĄKOWSKI. 13 września 1977 Kuratorium Oświaty i Wychowania w Lesznie nadało Zbiorczej Szkole Gminnej imię Juliana Tuwima.

Szkoła kobylińska posiada swoja filię jedynie w Wyganowie, bowiem od 1 września 1985 r. szkoła w Łagiewnikach stała się samodzielną placówką.

W roku szkolnym 1993/94 w kobylińskiej szkole pobiera naukę 560 uczniów w 24 oddziałach, a opiekę pedagogiczną sprawuje nad mini 37 nauczycieli.

 

Leszek OSTOJSKI